Najważniejszy dokument na budowie można już prowadzić w nowej, przystosowanej do tego aplikacji. Elektroniczny Dziennik Budowy działa bez specjalistycznego sprzętu – do jego obsługi wystarczy przeglądarka internetowa lub smartfon.

Dziennik budowy jest najważniejszym dokumentem związanym z inwestycjami budowlanymi. Z tego względu powinien być prowadzony w określony sposób i przechowywany w bezpiecznym miejscu. Od tego roku można go prowadzić w wersji online dostępnej dla użytkowników z poziomu przeglądarki internetowej i w aplikacji mobilnej. – Elektroniczny Dziennik Budowy to element większego projektu cyfryzacji budownictwa, który ruszył w 2020 r. Wtedy uruchomiliśmy serwis e-Budownictwo. Udostępniliśmy wniosek o pozwolenie na budowę z cyfrowym projektem budowlanym. Ciągle pracowaliśmy nad poszerzeniem zakresu cyfrowych usług. Prace na budowie można rozpocząć po złożeniu wniosku w serwisie e-Budownictwo i uzyskaniu decyzji. Chcieliśmy scyfryzować ten proces, a dziennik budowy jest w nim najważniejszym dokumentem – tłumaczy Dorota Cabańska, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Aplikacja EDB (e-dziennikbudowy.gunb.gov.pl) umożliwia realizację wszystkich czynności wymaganych przy prowadzeniu dziennika budowy, czyli wystąpienie z wnioskiem o wydanie dziennika budowy do właściwego terytorialnie organu administracji budowlanej, odebranie dziennika, a następnie powierzenie obowiązków kierownikowi budowy i pozostałym uczestnikom procesu budowlanego. Wpisy umieszcza się tak jak w tradycyjnym dzienniku. Dostęp do zaktualizowanego dokumentu można mieć z każdego miejsca o dowolnej porze – wystarczy dostęp do internetu.

Mniej papierkowej roboty na budowie

Inwestor zakłada Elektroniczny Dziennik Budowy po otrzymaniu pozwolenia na budowę, uwierzytelnieniu poprzez usługę Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej i założeniu konta. Dodaje w EDB pozostałych uczestników procesu budowlanego, czyli: kierownika budowy, projektanta, inspektora nadzoru inwestorskiego i upoważnionego przedstawiciela inwestora. Od tego momentu mają oni dostęp do Elektronicznego Dziennika Budowy – mogą dokonywać w nim wpisów. W szczególności dotyczy to kierownika budowy, który ma dodatkowe uprawnienia i w imieniu inwestora prowadzi dziennik. To właśnie ze względu na kierownika budowy powstała jego mobilna wersja.

Prowadzenie dziennika w EDB polega na umieszczaniu w nim odpowiednich wpisów. Są one ułożone tak jak w tradycyjnym dzienniku. Zaletą jest możliwość filtrowania i wyszukiwania wpisów po różnych parametrach, np. aktualności wpisu czy funkcji autora. Takie rozwiązanie pozwala szybko odnaleźć dany wpis, co ma szczególne znaczenie w przypadku dużych inwestycji. Z poziomu EDB zarządza się także powierzaniem obowiązków uczestnikom procesu budowlanego oraz geodecie, z którymi inwestor lub kierownik budowy ustala ramy czasowe pracy.

Zamknięcie Elektronicznego Dziennika Budowy następuje przez nadanie mu statusu „zamknięty”. Kierownik budowy robi to jednym kliknięciem po zakończeniu wszystkich prac budowlanych lub rozbiórkowych.

Do EDB można się zalogować na trzy sposoby: za pomocą profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości elektronicznej. Dziennik budowy jest potwierdzeniem wykonania poszczególnych etapów budowy, dlatego umieszczane w nim wpisy muszą być odpowiednio zabezpieczone kopią zapasową. Weryfikacja uczestników procesu budowlanego, którzy chcą dokonać wpisu, jest możliwa dzięki integracji aplikacji z usługą Węzła Krajowego. Gwarantuje to prawidłowe uwierzytelnienie użytkowników podczas logowania.

Technologia wytworzonego oprogramowania

EDB powstał na bazie koncepcji modelu budowania systemów informatycznych typu klient/serwer (front-end/back-end), co umożliwia podział ról i zadań. Część serwerowa została zbudowana w formie skonteneryzowanych mikroserwisów (wykorzystano do tego otwarte oprogramowanie Docker) w stylu architektury oprogramowania REST i osadzona w środowisku chmurowym (Microsoft Azure). Dzięki temu aplikacja jest skalowalna, a jej utrzymanie i modyfikowanie – łatwe i wygodne.

Część kliencka zbudowana jest (z wyjątkiem aplikacji mobilnej na system iOS) w konwencji progresywnej aplikacji internetowej (PWA). Rozwiązanie to umożliwia przygotowanie aplikacji działającej zarówno w przeglądarce, jak i na urządzeniach mobilnych w systemie Android, na bazie wspólnego kodu, bez potrzeby pisania od podstaw rozwiązań dla poszczególnych środowisk. Aplikacja na urządzeniach mobilnych zachowuje się analogicznie jak natywna aplikacja mobilna, tzn. pozwala na wyświetlanie powiadomień, może działać w trybie offline oraz w tle, a także wykorzystuje funkcje urządzenia, np. geolokalizację. Tym samym uproszczony jest proces związany z wytwarzaniem oprogramowania, jego rozwojem, utrzymaniem i przyszłymi modyfikacjami. Aplikacja mobilna EDB dla iOS, ze względu na warunki zamieszczania aplikacji w App Store, wytworzona jest jako oddzielne oprogramowanie, które komunikuje się z częścią serwerową EDB za pomocą REST API. Aplikacje mobilne są dostępne nieodpłatnie w sklepach Google Play i Apple Store.

Podstawowym repozytorium danych jest relacyjna baza danych (silnik bazodanowy PostgreSQL), natomiast pliki załączane do formularzy nadal są przechowywane w systemie plików. Interfejs użytkownika, przetwarzanie i składowanie danych funkcjonują w postaci oddzielnych modułów.

Z EDB korzysta już ponad 5 tys. użytkowników. W sierpniu zarejestrowanych było w nim 271 dzienników. Korzystanie z elektronicznej formy dziennika przez wszystkich uczestników branży budowlanej wymaga zmiany nastawienia i przyzwyczajeń, ponieważ cyfryzacja tego obszaru oznacza zmianę sposobu pracy na placu budowy. Inwestorów do EDB powinna przekonać możliwość stałego monitorowania prac budowlanych online. Wykonawcy robót budowlanych też z czasem dostrzegą korzyści płynące z terminowości i wiarygodności zawartych w elektronicznym dzienniku danych, a także z ich różnorodności – wpisy w EDB można uzupełniać zdjęciami, plikami graficznymi i innymi dokumentami. Obecnie korzystanie z Elektronicznego Dziennika Budowy jest opcjonalne. Zakłada się, że okres przejściowy obejmie lata 2024–2029, natomiast od 2030 r. EDB będzie obowiązkowy. W nowym projekcie ustawy, która wkrótce trafi do Sejmu, zakłada się skrócenie tego terminu – tak że już w przyszłym roku dziennik w formie elektronicznej może stać się obowiązkowym rozwiązaniem.

Cyfrowe budownictwo

Kolejny cyfrowy projekt zrealizowany przez GUNB to Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego (c-kob.gunb.gov.pl, dalej: c-KOB). Prowadzenie książki obiektu budowlanego jest niezbędne po zakończeniu budowy i otrzymaniu pozwolenia m.in. na użytkowanie budynków wielorodzinnych, przemysłowych, hal, sklepów czy budynków fabrycznych. Do tej pory miała formę wyłącznie papierową, natomiast od stycznia 2023 r. można ją prowadzić w wersji elektronicznej, korzystając z przeglądarki internetowej lub wersji mobilnej.

Aplikacja c-KOB umożliwia założenie i prowadzenie książki, wprowadzanie informacji o ekspertyzach i badaniach technicznych oraz danych dotyczących okresowych kontroli. Narzędzie pozwala także na gromadzenie i szybkie udostępnianie odpowiednim służbom danych o nieruchomości, przeciwdziałanie zagrożeniom wywołanym przez niewłaściwe korzystanie z nieruchomości lub powodowanym przez czynniki atmosferyczne i techniczne związane ze stanem obiektu budowlanego. Aplikacja zapewnia właścicielom i zarządcom nieruchomości pełną kontrolę nad aktualnością przeglądów, szybki i bezpośredni dostęp do dokumentów z dowolnego miejsca, łatwą edycję danych oraz automatyczne przekazywanie wymaganych dokumentów do odpowiednich organów. W sierpniu z aplikacji c-KOB korzystało ponad 4500 użytkowników. Liczba założonych książek wynosiła 2223.

EDB i c-KOB to nie wszystko

EDB i c-KOB to najnowsze rozwiązania w obszarze cyfryzacji sektora budowlanego, ale nie jedyne. W 2020 r. powstał serwis e-Budownictwo, który jest aplikacją do składania wniosków w procesie budowlanym. Udostępniono w nim 26 ujednoliconych formularzy, za pomocą których można złożyć rozmaite wnioski (np. o pozwolenie na budowę z projektem budowlanym). Uruchomienie serwisu znacznie ułatwiło pracę projektantom i inwestorom. Serwis będzie się rozwijał. Planowane jest uruchomienie portalu e-Budownictwo jako bramy dostępowej do wszystkich usług. Główne cele budowy portalu e-Budownictwo to prezentacja wszystkich usług z obszaru budownictwa w jednym miejscu, zwiększenie liczby użytkowników aplikacji uruchomionych przez GUNB, ukrycie hermetycznego języka prawniczego za prostymi pytaniami badającymi potrzeby ludzi oraz popularyzacja projektu cyfryzacji.

W sierpniu 2022 r. GUNB uruchomił elektroniczny Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane (e-CRUB). Powstała wyszukiwarka, która pozwala urzędnikom, ale także inwestorom zatrudniającym inżyniera lub projektanta, na szybkie sprawdzenie jego kwalifikacji i uprawnień. Dzięki e-CRUB osoby pracujące w branży budowlanej, zdające egzamin w jednej z izb, mogą szybciej korzystać ze swoich uprawnień, ponieważ decyzja o wpisie do rejestru jest zautomatyzowana. Z kolei urzędnicy mogą łatwo kontrolować uprawnienia osób pełniących samodzielne funkcje techniczne oraz skutecznie je weryfikować. Specjaliści wpisani do e-CRUB nie muszą przedkładać organom administracji budowlanej kopii decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych oraz zaświadczenia o przynależności do izby samorządu zawodowego. Aplikacja e-CRUB zawiera również informację o ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie. Pod adresem e-crub.gunb.gov.pl uruchomiona jest publiczna wyszukiwarka z listą ok. 130 tys. inżynierów i architektów, która umożliwia weryfikację ich uprawnień i jest dostępna dla wszystkich obywateli.

Zrealizowane przez GUNB projekty pokazują, że prowadzenie dokumentacji w wersji elektronicznej ułatwia gromadzenie i szybkie udostępnianie danych, poprawia standardy bezpieczeństwa, a także zmniejsza ryzyko nadużyć i niewłaściwego wykorzystywania nieruchomości. Aby jednak w pełni odczuć efekty cyfryzacji, widoczne np. w postaci liczby wykorzystywanych cyfrowych dokumentów, potrzebne jest wdrożenie Systemu do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB). To kolejny projekt, nad którym pracuje GUNB – dzięki niemu urzędy zyskają oprogramowanie pomocne przy obsłudze spraw z obszaru budownictwa.

Autor

Alicja Bar

z wykształcenia politolog; interesuje się zagadnieniami dotyczącymi administracji publicznej, nowych technologii i e-commerce